Milliyet'ten manşet

Erdinç YAKASIZ Ptsi Ağus. 25 2008, 23:03

Servetin üzerinde oturuyoruz

Türkiye maden
rezervi açısından dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alırken,
adeta büyük bir servetin üzerinde yaşıyoruz.
A.A muhabirinin MTA verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye’nin
karmaşık jeolojik yapısı çok çeşitli madenlerin ülkede bulunmasına
olanak sağlıyor. Türkiye yer altı kaynakları yönünden dünya
madenciliğinde adı geçen 132 ülke arasında toplam üretim değeri
itibariyle 28’inci, maden çeşitliliği itibariyle 10’uncu sırada yer
alıyor. Türkiye başta endüstriyel ham maddeler olmak üzere, metalik
madenler, enerji ham maddeleri ve jeotermal kaynaklar açısından zengin
bir konumda bulunuyor.
Türkiye’de günümüzde dünyada ticareti yapılan 90 çeşit madenden 77’sinin
varlığı Türkiye’de saptanırken, halen 60 civarında farklı maden ve
mineral üretimi yapılıyor.
Dünya metal maden rezervlerinin yüzde 0,4’ü, endüstriyel ham madde
rezervlerinin yüzde 2,5’i, kömür rezervlerinin yüzde 1’i ve jeotermal
potansiyelinin yüzde 0,8’i Türkiye’de bulunuyor.
Zengin olunan madenler arasında ilk sırayı, 3,066 milyar ton ile dünya
rezervlerinin yüzde 72’ini oluşturan, bor mineralleri alıyor.

ALTIN POTANSİYELİ

Türkiye’nin teorik altın potansiyelinin 6 bin 500 ton olduğu tahmin
ediliyor. Türkiye, bu potansiyelle dünyada ikinci potansiyel durumunda
bulunuyor. Şu ana kadar yapılan çalışmalarla 600 ton altın varlığı
görünür hale getirilirken, mevcut potansiyelin yüzde 10’u bulundu ve
altın yataklarından şu ana kadar 50 ton civarında altın üretildi.
Takı, mücevher tasarımında dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer
alan Türkiye’de yılda 300 ton altın ithal ediliyor. İthal edilen altının
100-150 tonu Türkiye’de işlendikten sonra ihraç ediliyor, kalanı ise
yurt içinde tüketiliyor.

JEOTERMALDE AVRUPA BİRİNCİSİYİZ

Teorik jeotermal enerji potansiyeli 31 bin 500 MWt (megavat termal) olan
Türkiye, bu potansiyeli ile dünyada 7’inci, Avrupa da ise birinci
konumda bulunuyor. Türkiye’nin bugün jeotermal enerjiyi doğrudan
kullanım kapasitesi bin 229 MWt. Doğrudan kullanım açısından ise Türkiye
dünya sıralamasında 5’inci konumda.
-KÖMÜR-
Enerji ihtiyacının yerli kaynaklardan karşılanması politikası kapsamında
da son 3 yılda yapılan kömür arama projeleri kapsamında (özellikle derin
sondajlar yaparak) 20-25 yıldır değişmeyen 8,3 milyar ton kömür rezervi,
300 bin metre sondaj yapılarak ve 2,3 milyar ton yeni kömür rezervi
bulunarak yüzde 28 oranında arttı. Toplam linyit rezervi de 10,6 milyar
tona yükseltildi.

YILDA 5-6 MİLYAR DOLAR KATMA DEĞER

Türkiye’de yılda 150 milyon ton seviyelerinde üretilen maden ürünleri,
inşaat sektöründe ve sanayide ham madde olarak tüketilirken, yılda
Türkiye’ye 5-6 milyar dolar katma değer kazandırıyor.
Endüstriyel ham madde potansiyeli açısından Türkiye dünya rezervinin
yüzde 2,5’ine sahip. Bazı endüstriyel ham madde mineralleri açısından
ise çok daha fazla oranlarda rezerve sahip olan Türkiye’de maden
ihracatının en büyük kısmını (yüzde 70-80’ini) endüstriyel ham maddeler
oluşturuyor. Özellikle de 1 milyar doları aşan ihracatla mermer, 400
milyon dolar ihracatla bor önemli yer tutuyor.

DERİN MADEN ARAMACILIĞININ ÖNEMİ

Türkiye’nin zengin kaynaklara sahip olduğu madenler arasında bor,
linyit, mermer, perlit, pomza, feldspat, bentonit, barit, manyezit,
sodyumsülfat, kayatuzu, trona, jips, stronsiyum tuzları, zeolit, olivin,
asbest, lületaşı, sepiyolit, profilit, dolomit, kalsit, fluorit,
kuvars-kuvarsit, siliskumu, zımpara, diyatomit, kireçtaşı, yer alıyor.
Söz konusu madenler ile daha çok kömür rezervi bulmak için derin maden
aramacılığı ve işletmeciliğine geçmek önem taşıyor.

2010 MADEN İHRACAT HEDEFİ 10 MİLYAR DOLAR

Türkiye’nin 2004 yılında yaklaşık 1,3 milyar dolar olan maden ürünleri
ihracatı, 2005 yılında 1,5 milyar dolara çıktı. 2006 yılında yaklaşık 2
milyar dolara ulaşan maden ihracatı, geçen sene 2 milyar 715 milyon
dolara yükseldi. Bu yılın ilk 6 aylık döneminde ise bir önceki yılın
aynı dönemine göre yüzde 34 arttı.
Maden ihracatında doğal taşlar 1 milyar 250 milyon dolar ile ilk sırada
yer alıyor. Doğal taşlar ürün grubunu 544,3 milyon dolar ile metalik
madenler, 491 milyon dolar ile endüstriyel ham maddeler takip ediyor.
Maden ihracatında bor, krom, selestit, manyezit, barit, mermer, ponza,
feldspat gibi madenlerin ilk sırada yer aldığını ifade eden yetkililer,
Türkiye’de yılda yaklaşık 60 milyon ton kadar üretilen kömürün ise büyük
çoğunluğunun termik santrallerde olmak üzere yurt içinde tüketildiğini
belirttiler.
Madencilikle yeniden yapılanma ve planlama dönemine geçildiğine dikkat
çeken yetkililer, 2010 yılında da maden ihracatının 10 Milyar dolar
olarak hedeflendiğini kaydettiler. Diğer önemli maden rezervleri şöyle:

* Çinko-kurşun: Türkiye’nin metal içeriği olarak 860 bin ton kurşun, 2,3milyon ton çinko rezervi bulunuyor.
* Demir: Ortalama yüzde 50-55 tenörlü işletilebilir demir rezervi toplamı 113 milyon ton dolayında bulunuyor.
* Krom cevheri:Türkiye’nin krom rezervi 26 milyon ton civarında.
* Bor: Türkiye 3 milyar 66 milyon ton olan bor rezervleri ile dünya bor potansiyelinin yüzde 72’sini elinde bulunduruyor.
* Alüminyum: Alüminyum üretimine uygun boksit rezervi 87 milyon ton civarında bulunuyor.
* Bakır:Türkiye’de toplam bakır rezervi, metal içeriği olarak 1,5 milyon ton bakır düzeyinde bulunuyor. Ekonomik olarak değerlendirilmeyen düşük tenörlü bakır kaynakları dahil edildiğinde toplam bakır kaynağı metal
içeriği olarak 3,5 milyon tonu buluyor.
* Trona:Türkiye’nin Beypazarı ve Kazan yataklarıyla beraber toplam trona rezervi 836 milyon ton düzeyinde.
* Alçıtaşı: Büyük alçıtaşı potansiyeline sahip olan Türkiye’nin rezervleri tam olarak belirlenmedi. Yıllık alçı taşı üretimi 3 milyon ton civarında.
* Mermer ve doğal taşlar: Türkiye’nin 80 bölgesinde 150’den fazla değişik renk, desen, ve kalitede mermer rezervleri bulunuyor. Türkiye’nin mermer potansiyelinin 5,1 milyar metreküp civarında olduğu tahmin ediliyor.
* Seramik ve cam ham maddeleri: Sektörün ana ham maddesini kuvars, kuvarsit, kuvars kumu, feldspat, kil ve kaolen oluşturuyor. Türkiye’de 89 milyon ton kaolen, 354 milyon ton seramik ve refrakter kil, 239 milyon ton feldspat, 1,3 milyar ton kuvars kumu, 2,3 milyar ton kuvars-kuvarsit potansiyeli bulunuyor.
* Çimento ve diğer yapı malzemeleri:İnşaat sektöründe büyük oranda hafif yapı elemanı ve beton agregası olarak da kullanılan ponza potansiyeli 1,5 milyar metreküp, perlit potansiyeli ise 5,7 milyar ton düzeyinde.
-Bentonit: Türkiye’de Ankara Çankırı, Tokat, Edirne ve Ordu illerinde yoğunlaşan değişik alanlarda kullanılabilir 250 milyon ton bentonit rezervi bulunuyor.
* Manyezit: 41-48 manyezit içerikli 111 milyon ton manyezit rezervi bulunuyor.